هرچند صنعت بوم گردی در ایران به عنوان ظرفیت جدید معرفی شده است اما به نظر می رسد کم کم توانسته جای ثابتی در حوزه گردشگری پیدا کند و همین امر باعث شده توجه به تقویت زیرساخت های روستاهای گردشگری بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

محمد باقر محمدی؛ امروزه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی سودآور و پایدار مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. صنعتی که نشان داده تاثیر بسزایی در رونق اقتصادی یک کشور داشته است.

در این میان بی شک باید طبیعت گردی را رو به رشدترین بخش این صنعت معرفی کرد؛ و همین امر باعث شده تا اقامتگاههای بوم گردی نیز جای خود را در صنعت گردشگری پیدا کند.

هرچند صنعت بوم گردی در ایران به عنوان ظرفیت جدید معرفی شده است اما به نظر می رسد کم کم توانسته جای ثابتی در حوزه گردشگری پیدا کند و همین امر باعث شده توجه به تقویت زیرساخت های روستاهای گردشگری بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

این صنعت حالا در استان اردبیل نیز در حال رونق گرفتن است؛ ظرفیت بالای گردشگری استان موجب شده که این صنعت نوپا، با اقبال عمومی مواجه شده و بسیاری با مهاجرت معکوس، برای رسیدن به درآمد و حتی تلطیف روحیه، به روستاهای خود بازگشته و از این ظرفیت خدادای با چاشنی تغییرات انسانی، استفاده کند.

کما اینکه حضور گردشگران داخلی و خارجی در اقامتگاههای بوم گردی استان نشان می دهد که این صنعت می تواند درآمد سرشاری را روانه استان کرده و حتی پایانی باشد بر معضل بیکاری در استان.

البته علاوه بر درآمد پایدار اقتصادی حاصل از توسعه گردشگری و بویژه رونق بوم گردی، احیا، معرفی و صدور آداب و رسوم، غذاهای بومی و محلی و صنایع دستی یک منطقه از دیگر مزایای توجه به این صنعت است.

این نوع از گردشگری با تنوع‌بخشی به اقتصاد و بالا بردن شاخص‌های توسعه انسانی زمینه‌ساز جلوگیری از مهاجرت‌های روستایی و ایجاد اشتغال در روستاها می‌شود.

در همین خصوص نادر فلاحی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: کسب و کارهای گردشگری روستایی یکی از عناصر مهم گردشگری به شمار می‌رود و اقامتگاه‌های بومگردی از مهمترین کسب و کارها در مناطق روستایی محسوب می‌شود.

فلاحی اظهار کرد: در سال‌های اخیر ظرفیت‌های موجود استان از قبیل تنوع زیستی، متریال‌های جذاب منطبق با اکوسیستم مناطق، تنوع آب و هوایی و فرهنگی از مشوق‌های لازم برای توسعه این نوع از گردشگری در استان اردبیل به شمار می‌رود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل تصریح کرد:‌ استان اردبیل به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود یکی از معدود استان‌های کشور است که ظرفیت توسعه گردشگری روستایی را دارد و بر همین اساس شهرستان مشگین‌شهر به عنوان پایلوت توسعه طبیعت‌گردی در کشور در سال ۹۸ انتخاب شد.

به گفته فلاحی یکی از مولفه‌های اصلی این نوع از گردشگری در استان اردبیل تنوع مصالح استفاده‌شده در تجهیز اقامتگاه‌های بوم‌گردی است به طوری که در ۷ نقطه از استان ۷ نوع مصالح با توجه به اقلیم مناطق در ساخت این اقامتگاه‌های استفاده می‌شود.

وی افزود:‌ به طور مثال در مشگین‌شهر از سنگ در مناطق شمالی استان، در دشت مغان از خشت و گل و در مناطق جنوب استان و منطقه خلخال از چوب منطقه خلخال برای ساخت اقامتگاه‌ها استفاده می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل اظهار کرد:‌ اقامتگاه بومگردی کزج در خلخال، اکوکمپ دورنا در مشگین‌شهر و شئون در گرمی از جمله مهمترین اقامتگاه‌های بومگردی در استان است.

فلاحی گفت:‌ براساس هدفگذاری‌های صورت گرفته آلاچیق‌های عشایری در منطقه مغان از جمله برنامه‌های پیش‌بینی‌ شده برای رونق بومگردی با توجه به قابلیت‌های گردشگری منطقه در سالجاری است.

اقدامی که می تواند شرایط بوم گردی در استان را تغییر داده و سبک جدید و البته جذابتری از این صنعت را برای گردشگران فراهم کند.

این صنعت حالا توانسته بر اقتصاد روستایی و البته احیای رسم و رسوم پیشینیان در استان اردبیل نیز تاثیر بسزایی داشته باشد.

در همین رابطه علیرضا حسن پور مسئول کمیته‌های تخصصی گردشگری استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: احیای کالبد سنتی روستا و درگیر کردن جامعه محلی روستا در فعالیت‌های اقتصادی مکمل کشاورزی از اهداف توسعه بومگردی به شمار می‌رود.

حسن‌پور با بیان اینکه با توجه به اینکه اقتصاد کشاورزی مبتنی بر کشاورزی سنتی، کفاف زندگی روستایی را نمی‌کند گفت: فعالیت‌های گردشگری روستایی می‌تواند به عنوان مکمل معیشت اقتصادی برای جامعه محلی بوده و در این زمینه نقش اساسی ایفا کند.

مسئول کمیته‌های تخصصی گردشگری استان اردبیل گفت:‌ عدم توجه به مسائل زیستی و معیشت جوامع روستایی در سالیان گذشته به ویژه در شهرستان‌های مرزی سبب خالی شدن جامعه روستایی از نیروی انسانی فعال شده چرا که این افراد روستاها را به مقصد استان‌های دیگر به ویژه تهران و استان‌های شمالی ترک کرده‌اند و این امر باعث خالی شدن این جوامع از نیروی انسانی فعال و به تبع آن زمینه‌ساز کاهش فعالیت‌های کشاورزی و از بین رفتن فرصت‌های شغلی روستایی در این جوامع شده است.

حسن‌پور اظهار کرد: نگاه گردشگری به این جوامع در حال حاضر با راه‌اندازی و توسعه اقامتگاه‌های بومگردی به ویژه استفاده از جوانان تحصیل‌کرده این جوامع، کمک به پایداری اقتصادی در این روستاها بوده و انگیزه برای مهاجرت معکوس در شرف وقوع است.

وی افزود:‌ لذا در کنار توجه به توسعه اقامتگاه‌های بومگردی، اساسی‌ترین بحث در این حوزه استفاده پایدار از محیط زیست و الگوپذیری این نوع اقامتگاه‌ها از طبیعت پیرامون خود و همچنین الگوبرداری از نوع معیشت، آیین و سنت‌های جامعه پیرامون خود می‌باشد.

وی اظهار کرد: استان اردبیل براساس چشم‌اندازهای پیش روی گردشگری خود اقدام به تعریف مقصدهای خلاقانه گردشگری نموده و مسیرهای گردشگری خود را براساس ظرفیت‌های هر منطقه طراحی و برنامه‌ریزی کرده است.

حسن‌پور با اشاره به هدفگذاری وزیر میراث فرهنگی مبنی بر ایجاد ۲ هزار واحد بومگردی در کشور افزود:‌ با توجه به ظرفیت‌های جغرافیایی استان، قابلیت ایجاد ۱۵۰ واحد اقامتگاه بومگردی در استان وجود دارد.

وی با بیان اینکه اساس توسعه گردشگری استان اردبیل بر محور شمال – جنوب پایه‌گذاری شده است، تصریح کرد:‌ مناطق جنوبی و شمالی استان از ظرفیت ویژه در جهت توسعه روستایی با رویکرد اقامتگاه‌های بومگردی برخوردار است و این امر در راستای توزیع متوازن گردشگری مورود توجه قرار گرفته است.

مسئول کمیته‌های تخصصی گردشگری استان اردبیل با اشاره به پتانسیل‌های منحصر به فرد گردشگری استان برای توسعه بومگردی از نظر زیستی  اظهار کرد: در حال حاضر ۶۶ اقامتگاه بومگردی در استان دارای مجوز و فعال هستند و ۲۲ مورد نیز در دست احداث است.

در این بین برخی از اقامتگاه های بوم گردی استان نیز توانسته موقعیت خود را تثبت کرده و زمینه حضور گردشگران داخی و خارجی را فراهم سازد.

اکبر منصوری، مدیر اقامتگاه بوم گردی شوون گرمی در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری روستایی، عشایری و کشاورزی در استان اردبیل گفت: این شاخه از گردشگری یکی از جاذبه های پر طرفدار صنعت گردشگری محسوب می‌شود و خوشبختانه شهرستان گرمی در هر سه زمینه روستایی، عشایری و کشاورزی از ظرفیت‌ و پتانسیل برخوردار است.

وی با بیان اینکه شهرستان گرمی به جهت طبیعت زیبا و دو بهار، قابلیت تبدیل شدن به یکی از شهرستان‌های هدف گردشگری به شمار می آید گفت: مرزی بودن، صنایع‌دستی متنوع و کاربردی و جاذبه‌های تاریخی از جمله ظرفیت‌هایی است که بهره‌مند شدن از آن‌ها نیازمند اهتمام بیشتر مسئولان و فعالان حوزه گردشگری است.

منصوری، شهرستان گرمی را با توجه به قرار گرفتن در مسیر بین‌المللی مستعد برای جذب گردشگری خارجی عنوان کرد و افزود: دراین خصوص لازم است بستر و زیرساخت های گردشگری در استان آماده باشد.

مدیر اقامتگاه بومگردی شوون به حضور گردشگران خارجی و داخلی در اقامتگاه شوون اشاره کرد و افزود:در طول سال های گذشته، این اقامتگاه مورد استقبال کم نظیر گردشگران واقع شده است.

وی به حضور گردشگرانی از کشورهای چین، روسیه، ایتالیا و بسیاری از کشورهای دیگر در این منطقه اشاره کرد و افزود: این اتفاق علاوه بر بحث درآمد و اشتغالزایی برای منطقه، باعث انتقال فرهنگ  و اداب و سنن ایرانی، به سایر کشورها نیز می شود.

در هرحال صنعت بوم گردی علی رغم نوپا بودن در استان، نشان داده که می تواند تحول اقتصادی بزرگی در منطقه را موجب شود و ضرورت دارد نگاه به این صنعت پول ساز همچنان جدی باشد؛ بویژه اینکه ایداه آل پیگیری این اتفاق بعد از شرایط کرونا خواهد بود و ضرورت دارد از همین امروز برای آغاز دوره ای موثر در بوم گردی فکری بکنیم.