بازار؛ گروه آب و انرژی: درست در روزهای که به دلیل ناترازی گازی تولید در بسیاری از بخش ها متوقف شده اوجی در هفتمین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) درالجزایر به سر می برد. کشوری که دومین دارنده ذخایر گازی است به اذعان وزیر نفت با کسری ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز مواجه است. کسری که هر سال در حال بزرگ و بزرگ تر شدن است.

آنگونه که هاشم اورعی کارشناس حوزه انرژی می گوید: افت فشار در پارس جنوبی از امسال (۲۰۲۴) آغاز می شود و اگر فکری به حال فشار افزایی در بزرگترین میدان گازی کشور نشود، کشور با بحران فزاینده انرژی دست و پنجه نرم خواهد کرد.

او که معتقد است که با واقعی کردن قیمت انرژی می توان شرایط را برای مدیریت مصرف در کشور فراهم کرد، در ادامه می افزاید: بهینه‌سازی مصرف به مراتب از افزایش تولید راحتتر است و بازدهی بالاتری دارد مضاف بر اینکه وابستگی زیادی به خارج از مرزهای کشور ندارد. درباره روش‌های داخلی بهینه‌سازی مصرف نیز باید گفت کافی است در بخش خانگی برای مثال بخاری‌های گازسوز را جایگزین کنیم. یعنی بخاری ۳۰ تا ۳۵ درصد راندمان را با بخاری تکنولوژی جدید جایگزین کنیم که حدود ۹۵ درصد راندمان دارند.

حل مشکل ناترازی در گرو تعاملات جهانی

اما مرتضی بهروزی‌فر دیگر کارشناس انرژی نگاه دیگری دارد. او معتقد است مادامی که مشکلات سیاست خارجی ایران با دنیا حل نشود و نتوانیم تامین مالی کنیم، نفت خود را به قیمت مناسب بفروشیم و درآمد آن را داخل کشور بیاوریم، نمی‌توان روی حل ناترازی گاز حساب کرد.

این کارشناس مسائل انرژی درباره کاهش تولید بیان کرد: دومین ذخیره گاز دنیا را داریم ولی تولیدکننده سوم دنیا هستیم. هرچند که سوم هستیم اما فاصله ما با کشورهای اول و دوم بسیار زیاد است.

بهروزی فر: راه‌حل افزایش تولید از طریق جذب سرمایه و تکنولوژی و دانش فنی شرکت‌های بزرگ دنیاست تا مشکلات ما با دنیا حل نشود، امکان‌پذیر نیست

بهروزی‌فر با تاکید بر اینکه اصلا متناسب ذخایر خود، تولید نداریم، ادامه داد: راه‌حل افزایش تولید از طریق جذب سرمایه و تکنولوژی و دانش فنی شرکت‌های بزرگ دنیاست که تا مشکلات ما با دنیا حل نشود، امکان‌پذیر نیست.

اما در حالی در اثر تحریم‌ها، تولید کشورمان در مسیر نصف شدن قرار گرفته که رقبای ایران به سرعت در حال افزایش ظرفیت تولید خود هستند. به عنوان مثال قطر می‌خواهد تولید خود را دو برابر کند.

تولید گاز قطر ۳ برابر ایران می شود

همین چند روز پیش از قطع گاز پتروشیمی‌ها بود که قطر اعلام کرد ظرفیت تولید گاز طبیعی مایع را تا پیش از پایان ۲۰۳۰، از ۷۷ میلیون تن در سال به ۱۴۲ میلیون تن در سال افزایش خواهد داد که این رقم نشان دهنده افزایش ۸۵ درصدی تولید نسبت به سطح فعلی است.

وزیر انرژی قطر: مطالعات اخیر نشان داده است که ذخیره گازی میدان گنبد شمالی ۲۴۰ تریلیون فوت مکعب بیش از برآوردهای قبلی است و بر همین اساس، ذخایر گاز قطر از ۱۷۶۰ به بیش از ۲۰۰۰ تریلیون فوت مکعب افزایش یافته است. نتایج این مطالعات ما را قادر می‌سازد تا توسعه یک پروژه جدید گاز طبیعی مایع (LNG) را از بخش غربی میدان گنبد شمالی با ظرفیت تولید حدود ۱۶ میلیون تن در سال کلید بزنیم

همچنین سعد شریده الکعبی، وزیر انرژی قطر در یک کنفرانس خبری گفته که «مطالعات اخیر نشان داده است که ذخیره گازی میدان گنبد شمالی ۲۴۰ تریلیون فوت مکعب بیش از برآوردهای قبلی است و بر همین اساس، ذخایر گاز قطر از ۱۷۶۰ به بیش از ۲۰۰۰ تریلیون فوت مکعب افزایش یافته است. نتایج این مطالعات ما را قادر می‌سازد تا توسعه یک پروژه جدید گاز طبیعی مایع (LNG) را از بخش غربی میدان گنبد شمالی با ظرفیت تولید حدود ۱۶ میلیون تن در سال کلید بزنیم.»

جالب است که بدانید طبق گفته های رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر، درآمد قطر در دو دهه گذشته ۱۵۰۰ میلیارد دلار بوده اما در ایران با توجه به تحریم‌ها هیچ طرح توسعه‌ای نداشته و نتوانستیم از تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم و حتی نتوانستیم سرمایه‌گذار خارجی و تجهیزات برای استخراج و بهره‌برداری که رکن این کار است را جذب کنیم.

محمود خاقانی کارشناس انرژی در اینباره می گوید: قطر یک قرارداد بلندمدت جدید برای فروش گاز طبیعی با هند امضا کرده و با سینوپک، توتال فرانسه، شل و انی ایتالیا همچنین قرارداد امضا کرده است. مفهوم این قراردادها این است که مصرف‌کننده نهایی که این شرکت‌ها هستند در این ظرفیت تولید جدید گاز طبیعی مایع سرمایه گذاری کرده و خودشان هم تکنولوژی را وارد می‌کنند، اصولا پروژه‌های گاز طبیعی به این شکل است که مصرف‌کننده نهایی با کشور میزبان همکاری و در میدان گازی برای تولید سرمایه‌گذاری می‌کند.

روس‌ها و قطری‌ها، منافع خود را در ادامه تحریم ایران می‌بینند ولی وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، در یک سخنرانی عجیب از آن‌ها می‌خواهد به دفاع از ایران مشغول شوند

به بیان ساده‌تر، تا ۱۰ سال دیگر تولید گاز قطر حداقل ۳ برابر ایران خواهد بود که این موفقیت، در سایه تحریم‌های یکجانبه ایجاد می‌شود؛ همین موضوع در باره روسیه هم صادق است.

مسکو هم به عنوان رقیب نفتی و گازی ایران، هیچگاه تهران را در کاهش فشار تحریمی یاری نکرد که هیچ، بلکه در رفع تحریم‌ها نیز مانع‌تراشی کرد؛ روس‌ها و قطری‌ها، منافع خود را در ادامه تحریم ایران می‌بینند ولی وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، در یک سخنرانی عجیب از آن‌ها می‌خواهد به دفاع از ایران مشغول شوند.

نکته اصلی این است که ایران همواره به دلیل تحریم‌ها هزینه داخلی و خارجی می‌پردازد. اگر زمانی نگرانی برای رقابت ایران و کشورهای منطقه در میادین گاری وجود داشت، امروز باید نگران تامین گاز مصرف داخل بود که هم مصرف خانگی دچار مشکل نشود هم زنجیره تامین ارزش و تولید ایران بیش از این زیان و عدم‌النفع را تجربه نکند.