علی دژبانی در گفت‌وگو با پایگاه خبری تحلیلی آذرمغان، به مناسبت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد اظهار کرد: با ورود به هزاره سوم و حرکت به سوی دهه سوم قرن بیست و یکم و نیز فراگیر شدن انقلاب اطلاعات و ارتباطات و توسعه انقلاب رسانه‌ای به صورت انفجاری در کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای سنتی و در حال توسعه و گذار از سنت به مدرنیته بنیان‌های فکری، فلسفی و شناختی جوامع در حال تغییر و به سرعت مفاهیم و ارزش‌های مدرنیته جایگزین ارزش‌ها و مبانی سنتی می‌شود.

وی در خصوص علل ایجاد آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد و ارتباط آن با مدرنیته شدن جوامع گفت: گرایش انسان‌ها به اعتیادهای مدرن، بیماری تنهایی، سردرگمی و بی هدفی و زندگی موزاییکی عصر صنعتی و بورژوازی نوین، عدم مدیریت بهینه منابع لذت مشروع، عدم وفاق فرهنگی، بت پرستی جدید یا همان اعتیاد به مواد افیونی از مؤلفه‌های مدرنیته سیاه و غیر عقلانی شکل گرفته در ایران است که به باز تولید آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد منجر می‌شود.

عضو کمیته فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان افزود: اعتیاد به مواد مخدر در عصر جدیدی که در آن زندگی می‌کنیم همه گیر شده و اپیدمی اعتیاد جنسیت یا سن نمی‌شناسد که در همین رابطه عوامل بیرونی تأثیر گذار در اعتیاد دیگر کارایی خود را از دست داده و رنگ باخته است. اعتیاد در عصر نوین محصول عوامل درونی و شناختی است و طرح‌واره‌های ذهنی منفی، شخصیت و نظام باورها و اعتقادات و احساسات و اندیشه‌های افراد در ایجاد گرایش مثبت به اعتیاد مؤثر هستند.

دژبانی فلسفه و مذهب را عمیق‌ترین لایه پیشگیری از اعتیاد برشمرد و ادامه داد: اعتیاد به مواد مخدر لایه‌ها و ریشه‌های مختلف فردی، خانوادگی، روان شناختی، اجتماعی، اقتصادی، فلسفی و اعتقادی دارد. خلاء فلسفه و دین به‌عنوان عمیق‌ترین و اساسی‌ترین لایه از علت‌های اساسی، ریشه‌ای و درونی گرایش مثبت انسان به مواد مخدر است.

لزوم تقویت و ارتقای مهارت خود مراقبتی در کاهش اعتیاد

دژبانی در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم تقویت مهارت‌های خود مراقبی در راستای مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد و گفت: فقدان و یا ضعف تفکر انتقادی یا فلسفی یا تحلیلی، تفکر خلاقانه واگرا، مهارت‌های خود مراقبتی یا خود نظمی، اندیشه ورزی و عقلانیت در نظام آموزشی کشور، فقدان یادگیری تفکر، خردورزی، کاوش و روش اندیشیدن در کلاس‌های درسی، از عوامل بنیادین اعتیاد است که موفق نشده به تربیت نسلی هوشمند، عقلانی دست یابد.

کارشناس رسانه تبلیغات اسلامی استان اردبیل تحکیم بنیان‌های فکری و فلسفی را کمک مؤثری در جلوگیری از گرایش جوانان به اعتیاد عنوان کرد و گفت: عامل مهم گرایش جوانان به اعتیاد در کشور مربوط به بنیان‌ها، سر منشأها و اساس‌های غلط و نادرست فکری و فلسفی مدرنیته و پیامدهای منفی مدرنیته و عقلانیت سیاه شکل گرفته در جامعه ایران بر می‌گردد که ارزش‌های منفی، مخرب و ویرانگر مانند لذت گرایی‌های اعتیادآور، بت پرستی‌های نوین، بازارهای مکاره، گرایش به سکر آورهای کاذب و آنی، دوری از حقیقت دائمی و وجدان پایدار آرام بخش اصیل، ولع‌های جنسی، مادی گرایی، خود محوری، فراموشی خدا و دیگر اعتیادهای مدرن رفتاری و مصرفی حاصل آن است.

پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد را یک بیماری جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی دانست و گفت: امروزه وابستگی به مواد یکی از مهمترین مشکلات مربوط به سلامت عمومی در جوامع مختلف به شمار می‌آید. افراد زیادی در طول زندگی شأن از اختلالات مصرف مواد رنج می‌برند و هر ساله نیز تعداد بسیاری از افراد وابسته به مواد جان خود را از دست می‌دهند.

کاهش وابستگی به اعتیاد با تقویت نگرش دینی و فلسفی

دژبانی همچنین خاطرنشان کرد: با توجه به مواردی که گفته شد مذهب می‌تواند به مثابه عاملی کلیدی در جهت کاهش مصرف مواد در جامعه تلقی شود و با توجه به نقش محافظ دینداری در مقابل گرایش به مصرف مواد به والدین و مراکز آموزشی پیشنهاد می‌شود که با روش‌های مورد قبول نوجوانان و جوانان به تقویت باورهای دینی در افراد در معرض خطر سو مصرف مواد پرداخته شود، تا احتمال گرایش آن‌ها به مصرف مواد کمتر شود.

کارشناس رسانه تبلیغات اسلامی استان بر ضرورت عمل له مسؤولیت اجتماعی همگانی در رفع معضل اعتیاد تاکید و اظهار کرد: عموم افراد جامعه باید با اشتراک مساعی، عمل به مسئولیت اجتماعی، اجتماع اندیشی و نیز با مد نظر قرار دادن شعار سال روز جهانی مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد که «حقایق درباره مواد مخدر را به اشتراک بگذاریم تا زندگی‌ها را نجات دهیم» است، در ارتقای سالم سازی جامعه ایران اسلامی عاری از اعتیاد جهت نیل به اتوپیای فاضله اخلاقی، تحقق و تبلور جامعه متمدن اسلامی ساعی و هادی باشیم.