بازار؛ گروه بین الملل: وزارت امور خارجه چین روز یکشنبه اعلام کرد که بنا به دعوت «شی جین پینگ»، «ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور ایران به چین سفر خواهد کرد. در همان روز، پیپلز دیلی مقاله ای با عنوان «دوستان قدیمی بهترین شرکا برای همکاری آینده هستند» منتشر کرد.

دو کشور در سفر رئیس جمهور «شی جین پینگ» به ایران در ژانویه ۲۰۱۶ شراکت راهبردی جامع ایجاد کردند. پس از آن، هر دو طرف در تلاش برای پیشبرد روابط دوجانبه از جمله همکاری خود در چارچوب طرح یک کمربند یک جاده (BRI) پیشنهادی چین هستند. هدف از سفر رئیسی به چین نیز در راستای تقویت بیشتر روابط دو کشور و اجرای مشارکت آنها بود.

رئیس جمهور ایران روز یکشنبه از چین جهت تلاش برای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای تشکر کرد. رئیسی در ۱۸ بهمن ماه پس از امضای تفاهم نامه برای عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری شانگهای در شهریورماه، دستور اجرای قانون عضویت ایران در این سازمان را صادر کرد.

سازمان همکاری شانگهای فرصت چندجانبه جدیدی را برای کشورهای خاورمیانه فراهم می کند تا درک متقابل را افزایش دهند

برای ایران، عضویت در سازمان همکاری شانگهای راهی برای افزایش نفوذ این کشور است. از سوی دیگر، ورود تهران به سازمان همکاری شانگهای نشان دهنده باز بودن و فراگیر بودن سازمان است و سازمان همکاری شانگهای می تواند نقش مهم تری در منطقه اوراسیا ایفا کند.

علاوه بر این، فرصت چندجانبه جدیدی را برای کشورهای خاورمیانه فراهم می کند تا درک متقابل را افزایش دهند زیرا به جز ایران، سایر کشورهای خاورمیانه نیز تمایل شدیدی برای تقویت روابط با سازمان همکاری شانگهای ابراز کرده اند. به عنوان مثال، مصر، عربستان سعودی و قطر در سال ۲۰۲۲ موقعیت شرکای گفتگوی سازمان همکاری شانگهای را به دست آوردند.

در مقایسه با ایالات متحده آمریکا، چین قادر است روابط خوبی با عربستان سعودی و ایران – دو کشوری که با یکدیگر از نظر استراتژیک مخالف هستند – حفظ کند. این مهم نشان می‌دهد که سیاست خارجی چین که از استقلال و صلح حمایت می‌کند، واقعاً می‌تواند در آزمون زمان مقاومت کند.

به طور دقیق تر باید گفت اولاً، چین در امور داخلی سایر کشورها دخالت نمی کند. دوما، چین همیشه به جای تشویق به تقابل، به دنبال همکاری بوده است. پکن هنگام مواجهه با مناقشات منطقه‌ای، مذاکرات صلح را ترویج می‌کند و همیشه در تسهیل اوضاع نقش دارد. چین با قرار گرفتن در یک طرف در مقابل طرف دیگر قرار نمی گیرد و یا با تحریک یک طرف برای مقابله با طرف دیگر، به اختلافات دامن نمی زند. پکن هرگز درگیری ها را تشدید نمی کند تا از آنها سود ببرد.

اغلب گفته می شود که ما نمی توانیم همسایگان خود را انتخاب کنیم، اما می توانیم راه کنار آمدن با آنها را انتخاب کنیم و راه مناسب این است که از طریق احترام متقابل و همزیستی مسالمت آمیز به دنبال همکاری باشیم و در هنگام بروز مشکلات از طریق گفتگو مشکلات را حل کنیم. این رویکرد به نفع هر دو طرف است و دقیقا همان چیزی است که چین از آن حمایت کرده و می کند.

طرح یک کمربند یک جاده چین که در سال ۲۰۱۳ مطرح شد، بستر جدیدی را برای همکاری با کشورهای خاورمیانه ارائه کرده است

طرح یک کمربند یک جاده چین که در سال ۲۰۱۳ مطرح شد، بستر جدیدی را برای همکاری با کشورهای خاورمیانه ارائه کرده است. بر این اساس، چین توسعه را کلیدی برای حل بسیاری از مشکلات می‌داند، در حالی که از آن برای ارتقای حل برخی از مسائل داغ استفاده می‌کند. این مهم توضیح می دهد که چرا چین می تواند موضع فعال تری در خاورمیانه، جایی که روابط بین کشورها پیچیده است، اتخاذ کند.

هم از منظر تاریخی و هم از منظر واقعیت، چین و خاورمیانه شباهت های زیادی دارند. به عنوان دو تمدن با سابقه طولانی، آنها تجربه شکوه باستانی تا زورگویی در دوران مدرن را دارند. در عصر جدید، هم هدف و هم رویای جوان‌سازی را در سر می‌پرورانند و در مسیر مدرنیزاسیون از تجربه خود استفاده می کنند و می دانند کپی برداری کورکورانه از سیستم‌های غربی جواب نمی‌دهد، در حالی که یافتن رویکردی متناسب با شرایط خود مؤثر است.

تقویت روابط دوجانبه چین و کشورهای خاورمیانه از جمله ایران برای ساختن جهانی چندقطبی عاری از هژمونی غرب از اهمیت مثبتی برخوردار است

در مقایسه با افزایش نفوذ چین در خاورمیانه، نفوذ آمریکا در منطقه رو به کاهش است. واشنگتن با جنگ های متعددی که در منطقه به راه انداخت و مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه، نقاط قوت خود را به شدت تضعیف کرده است. امریکا عدالت را کنار می گذاشته و به دفاع از منافع شخصی خود حکم می کند. در نتیجه، اعتبار واشنگتن در خاورمیانه کاهش یافته و مردم منطقه به آمریکا بی اعتماد شده اند.

در دوران پس از جنگ سرد، واشنگتن عادت کرده بود در سراسر جهان مداخله نموده و به میل خود عمل کند. در خاورمیانه، اغلب ایران را به عنوان یک شیطان بزرگ معرفی می کند و شعله های آتش را برای تحریک کشورهای منطقه به مقابله با تهران می سوزاند. بدتر شدن روابط ایران با این کشورها را تا حد زیادی می توان به پشت صحنه آمریکا نسبت داد. اما دورانی که آمریکا بر اساس میل خود همه چیز را کنترل می کند گذشته است. چندقطبی روند اصلی توسعه جهانی است و خاورمیانه یکی از قطب های مهم جهان چند قطبی است. در این زمینه، با افزایش آگاهی منطقه از استقلال، کشورهای خاورمیانه در مسیری گام بر می دارند که با شرایط ملی آنها سازگارتر است.

کشورهای خاورمیانه اکنون به دنبال تنوع بخشیدن به توسعه روابط دیپلماتیک خود از جمله تسهیل و بهبود روابط با سایر کشورهای منطقه و توسعه فعال روابط با قدرت های خارجی مانند چین و اروپا هستند. از این منظر، تقویت روابط دوجانبه چین و کشورهای خاورمیانه از جمله ایران برای ساختن جهانی چندقطبی عاری از هژمونی غرب از اهمیت مثبتی برخوردار است.